Słowem wstępu, pierwsze krosna tkackie to prawdopodobnie wynalazek epoki brązu. We wczesnej epoce żelaza (okres lateński - przedrzymski) występowało tylko bardzo proste krosno wyposażone w jedną nicielnicę. Okres wpływów rzymskich (I-IV w. n.e.) wiąże się z rozwojem krosna i technik tkackich. Jest to według mnie bardzo ciekawy okres, chociaż materiałów do omówienia z terenów Polski nie mamy tutaj zbyt wiele - w porównaniu z krajami Skandynawskimi, gdzie mamy piękne stroje ze stanowisk bagiennych - nasze są bardzo mikre.
Budowa krosna
W okresie wpływów rzymskich następuje rozwój krosna - pojawia się większa ilość nicielnic. Poza tym konstrukcja się nie zmienia - jest rama (staciwo), wał osnowy na który nawijano wykonany materiał oraz ciężarki tkackie. Takie rozwiązanie pozwalało na otrzymywanie nowych splotów.
Nici w takim krośnie są zakładane w następujący sposób:
1 nicielnica: 1, 5, 9...
2 nicielnica: 2, 6, 10...
3 nicielnica: 3, 7, 11...
4 nicielnica: 4, 8, 12...
Ciekawostką jest to, że tabliczki zostały wynalezione właśnie w tym okresie! Oczywiście używano również bardka. Służyły one najczęściej do tkania brzegów tkanin - dwóch bocznych oraz tzw. trzeciego brzegu.
Czym jest trzeci brzeg?
Trzeci brzeg służy do rozpoczęcia tkaniny. Przygotowywano go w ten sposób, że tkając krajkę nicią wątku krajki stawała się nić osnowy przyszłego materiału (zaznaczone czerwonym przykłady a. i b. w przykładzie c. mamy za to samodzielną krajkę do której zostały wplecione nici osnowy. Ciekawa metoda i warta sprawdzenia w rzeczywistości.
Literatura:
J. Maik, Tkaniny z okresu rzymskiego z terenu Polski, ,,Pomarania Antiqua'' 7, 1977, Gdańsk, s.77-145.
J. Maik, Wyroby włókiennicze na Pomorzu z okresu wpływów rzymskich i ze średniowiecza, Acta Archaeologica Lodziensia 34, 1988, Wrocław-Warszawa.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz